Rituelen die je kunt doen bij een onvervulde kinderwens

Het hebben van een onvervulde kinderwens kent geen vaste rituelen als het gaat om afscheid nemen. Wanneer je een dierbare verliest, is er een begrafenis of crematie met een mooie afscheidsdienst. Een moment waarop familie en vrienden samenkomen. Er zijn bloemen, woorden, tranen en troost. Je deelt het verdriet en voelt: ik ben niet alleen.

Bij een onvervulde kinderwens is dat anders. Er is niets tastbaars om afscheid van te nemen. Er is geen moment, geen ritueel, geen herkenning van buitenaf. En toch is er verlies. Een diep en vaak stil verlies. Want je rouwt om iets dat nooit heeft kunnen zijn.

Dat maakt dit proces zo verwarrend. Er is verdriet, maar niemand ziet wat er ontbreekt. Er is rouw, maar geen ritueel. Er is verlangen, maar ook een einde aan hoop. En dat voelt eenzaam.

Ik weet nog dat ik dit één van de meest ingewikkelde dingen vond van mijn rouwproces. Waar rouw ik eigenlijk om? En hoe kon ik dat uitleggen aan de mensen om mij heen?
Ik heb ervoor gekozen om het toekomstbeeld dat ik jaren bij mij heb gedragen te delen. Ik had graag een gezin gehad met drie jongens. Lekker druk, stoeien in huis, op de fiets naar het sporten, gezellig met z’n allen op zaterdag naar de markt. Gewoon het fijne gezinsleven.

Als ik hierover vertelde, werd het ook voor anderen duidelijk dat mijn leven er nu anders uitziet. Het is stil in huis, er wordt niet gestoeid, ik ga niet met drie kinderen op de fiets naar de hockey en ik loop vaak alleen of met mijn man over de markt. Een heel andere realiteit. Door dit te delen, ontstond er begrip voor wat ik miste. En langzaam voelde ik ruimte om iets te doen met dat verdriet.

Waarom rituelen helpen bij een onvervulde kinderwens

Rituelen zijn oeroud. Ze helpen mensen al eeuwenlang bij grote levensovergangen: geboorte, huwelijk, verlies en dood. Een ritueel markeert iets,  een grens, een verandering, een beweging.

Bij een onvervulde kinderwens ontbreekt dat markeringsmoment vaak. Er is geen geboorte, geen doop, geen kraambezoek. Alles wat symbool staat voor beginnen aan een nieuw leven blijft uit. En juist daarom kan een persoonlijk ritueel zo helend zijn.

Een ritueel helpt je om stil te staan bij wat er was, wat er niet kwam, en wat je mag loslaten. Het brengt structuur in iets wat chaotisch voelt. Het maakt zichtbaar wat onzichtbaar bleef. En het geeft betekenis aan jouw verlies.

Dat kan op talloze manieren. Sommige vrouwen schrijven een brief aan het kindje dat ze niet hebben gekregen. Anderen dragen een sieraad of zetten een tatoeage die hen herinnert aan het verlangen dat ze ooit voelden. Weer anderen planten een boom, branden een kaars, of sturen afscheidskaarten naar mensen die dichtbij staan.

Wat je kiest, maakt niet uit. Het gaat niet om het ritueel zelf, maar om de intentie erachter. Dat je ruimte maakt voor je verdriet. Dat je iets eert wat belangrijk voor je was. Dat je een symbolisch einde markeert, zodat je ook weer een nieuw begin kunt voelen.

Wat is een ritueel eigenlijk?

Een ritueel is een handeling met betekenis. Het helpt om iets van binnen naar buiten te brengen. Iets dat moeilijk te bevatten is, zoals verlies of onvervulde hoop, krijgt een vorm, een plek, een symbool.

Een ritueel vraagt om aandacht en aanwezigheid. Het nodigt je uit om even stil te staan, om contact te maken met wat er werkelijk in je leeft. Je kunt een ritueel in stilte doen, alleen, of juist delen met anderen. Alles is goed. Wat belangrijk is, is dat het klopt voor jou.

Soms helpt het om een ritueel te herhalen. Bijvoorbeeld elk jaar op een bepaalde dag. Niet omdat het verdriet dan terugkomt, maar omdat je erkent dat dit verlies bij je hoort. Het is deel van jouw verhaal. En dat mag er zijn.

De kracht van rituelen in systemisch werk

Vanuit systemisch perspectief heeft een ritueel een diepe werking. In een familiesysteem hoort alles erbij: ook dat wat niet kon zijn. Wanneer iets of iemand geen plek krijgt, ontstaat er spanning of onrust in de onderstroom.

Een onvervulde kinderwens raakt aan die onderstroom. Je hebt een kind gewild dat er niet kwam. En daarmee ontstaat er een ‘lege plek’ in de natuurlijke ordening van jouw systeem.

Door een ritueel te doen, geef je die plek symbolische erkenning. Je zegt eigenlijk: ik zie jou, ook al ben je er niet. Je herstelt de balans, omdat dat wat er ontbrak, nu wél gezien mag worden.

Systemisch werken gaat over beweging brengen in wat vastzit. Een ritueel maakt die beweging mogelijk niet met woorden, maar met aandacht, intentie en betekenis. Het raakt aan iets wat dieper ligt dan denken. En juist daarom werkt het zo helend.

Een ritueel opent de deur naar rust. Naar acceptatie. Naar verbinding met jezelf en met het leven zoals het nu is.

Een persoonlijk ritueel creëren

Misschien voel je nu de wens om jouw eigen ritueel te maken. Dat hoeft niet groot te zijn. Het kan iets eenvoudigs zijn, zolang het voor jou klopt.

Sta even stil bij deze vragen:

• Wat wil ik eren of loslaten?
  
• Wat mag zichtbaar worden?
  
• Welke vorm past bij mij?
  

Schrijf het op, teken het, maak er iets van dat jij kunt aanraken of vasthouden. En neem er de tijd voor.

Soms is het fijn om dit samen met iemand te doen. Een partner, een vriendin, of een begeleider die vertrouwd is met systemisch werk. Zodat er iemand meekijkt, meeluistert en getuige is van jouw ritueel. Want ook dat helpt: gezien worden in wat pijn doet.

Een ritueel is geen sluiting, maar een opening.
Het is een zachte manier om te zeggen: dit hoort bij mij, en ik mag verder.

Misschien vind je het spannend of weet je niet goed waar te beginnen. Weet dat er geen goed of fout is. Alles wat met aandacht en liefde gebeurt, is precies genoeg.